«Балқаш - 2024: мәселесі мен шешімдері» Халықаралық Су-Климат Форум
Форум өнер мен мәдениет қайраткерлерінің, азаматтық қоғамның, ғалымдардың, үкіметтің, бизнестің және халықаралық қауымдастықтың күш-жігерін біріктіріп, су деңгейінің өсуі жағдайында трансшекаралық Балқаш-Алакөл бассейнінің экожүйесін сақтау жолдарын іздеуге, климат, экологиялық және әлеуметтік-экономикалық мәселелерді талқылауға бағытталған.
Форумда мемлекеттің, не жергілікті билік органдарының қоршаған ортаның деградациясының алдын алу бойынша қабылдайтын іс-әрекеттері талқыланады. Экожүйелік қағидаттар мен қоғамның рөлі тоғысқан алаңда бассейндерді басқарудың инновациялық үлгілері анықталады.
Форум бағдарламасы аясында біз су пайдаланушылардың қолданатын стратегиялардың бүгіні мен ертеңін, су тапшылығын, климаттың өзгеруін қарастырамыз. Су тапшылығы мәселесі және салдарымен күресу үшін аймақтың экологиясы, экономикасы, тарихы мен мәдениеті арасындағы пәнаралық байланыстарды жалпы талқылаймыз. Бұл жасыл экономика секторын, облыстың инвестициялық және туристік әлеуетін дамыту үшін өз үлесін тигізеді.
Форум бағдарламасы аясында біз су пайдаланушылардың қолданатын стратегиялардың бүгіні мен ертеңін, су тапшылығын, климаттың өзгеруін қарастырамыз. Су тапшылығы мәселесі және салдарымен күресу үшін аймақтың экологиясы, экономикасы, тарихы мен мәдениеті арасындағы пәнаралық байланыстарды жалпы талқылаймыз. Бұл жасыл экономика секторын, облыстың инвестициялық және туристік әлеуетін дамыту үшін өз үлесін тигізеді.
ФОРУМНАН КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР:
- 1Балқаш көліне бірлесе қамқорлық жасау және өңірді тұрақты дамыту мақсатында қоғамнан, жергілікті және республикалық атқарушы органдардан, ғалымдардан, мәдениет қайраткерлерінен, халықаралық ұйымдар өкілдерінен және Қазақстандағы елдердің елшіліктерінен серіктестер желісін құру;
- 2Форум қорытындысы ретінде Көлге және экожүйелерге қамқорлық жасау бойынша бірлескен іс-шаралар жоспары;
- 3Форумда баяндамалар жинағын онлайн жариялау;
- 4Экологиялық, экономикалық, әлеуметтік және мәдени аспектілердегі Балқаш-Алакөл бассейні туралы деректер, зерттеулер және жаңалықтар туралы жиналған ақпаратпен Careforbalkhash.org тұрақты онлайн платформасын құру және іске қосу;
- 5Балқаш көлін сақтаудың заңнамалық, экономикалық және әлеуметтік тетіктерін ілгерілету.
Балқаш-Алакөл трансшекаралық бассейні 413 мың км² кең аумақты алып жатыр. Көлдің негізгі су жолы – Қытайдан бастау алатын Іле өзені. Көл флора мен фаунаның биологиялық алуандылығымен ерекшеленеді және 10 миллионнан астам адамның өмір сүруіне әсер етеді. McKinsey сарапшылар тобының болжамдары бойынша, егер көлдің мәселесі назардан тыс қалса және құтқару жергілікті, республикалық, аймақтық және халықаралық деңгейде шешілмесе, 2046 жылға қарай Балқаш суының 86 пайызын жоғалтады.
БАЛҚАШ
КӨЛІ
КӨЛІ
Орталық Қазақстанда орналасқан дүние жүзіндегі 14-ші ірі көл бүгін әлеуметтік, экономикалық, экологиялық және су дағдарыстарына ұшырауда. Балқаш көлінің айналасындағы қазіргі суды пайдалану Арал теңізінің тағдырын қайталауға қауіп төңдіріп тұр. Арал теңізі антропогендік фактор нәтижесінде экологиялық апатқа айналды.
1
Бассейннің деградациялану
қаупі және Арал апатының қайталануы
қаупі және Арал апатының қайталануы
2
Суды тұрақсыз пайдалану
3
Балқаш-Алакөл бассейнін
тиімсіз басқару
тиімсіз басқару
4
Іле өзеніндегі трансшекаралық мәселелер
6
Жердің деградациясы және шөлейттенуі
5
Мұздықтардың еруі және қол жетімді судың азаюы
ӨЗЕКТІЛІГІ
7
Халық пен бизнесті
мәселелерді шешуге
қатысудан алшақтату
мәселелерді шешуге
қатысудан алшақтату
8
Биоәртүрлілікті жоғалту қаупінің өсуі
9
Климаттың өзгеруі және экологиялық қақтығыстар
Форум Бағдарламасы
30 мамыр, М.Хамзин атындағы Мәдениет үйі, Балқаш қ, Абай көшесі 32
09:45 - 09:55
«Климат, Су және Қоғамның түйісуі» атты заманауи өнер көрмесінің ашылуы: суретшілер Өміркелді Әбеуов пен Алмагүл Меңлібаеваның сөз сөйлеуі
10:00 - 11:20
Пленарлық сессия: «Қазақстан мен Орталық Азияның болашағы үшін су мен Балқаш көлінің стратегиялық маңызы»
Модератор: Әйгерім Қапар, Balqashqa Qamqor бастамашысы, Artcom Platform негізін қалаушы
Ермағанбет Бөлекпаев, Қарағанды облысының әкімі
Нариман Қыпшақбаев, Қазақстанның су серіктестігінің төрағасы, Қазақстанның су саясатының негізін қалаушы
Болат Бекнияз, Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация бірінші вице-министрі
Мансур Ошурбаев, Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар вице-министрі
Арман Қалықов, VIII сайланған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Экология және табиғи ресурстарды басқару комитетінің мүшесі
Мэлс Елеусізов, «Табиғат» Қазақстан бірлестіктері мен кәсіпорындарының экологиялық одағының жетекшісі, “Балқаш-2000” бірінші халықаралық форумының ұйымдастырушысы.
Алексей Кокорин, климаттың өзгеруі бойынша жасаған баяндамасы үшін Нобель сыйлығының лауреаты, “Табиғат және адамдар” қоры
Георгий Сафонов, EFI Еуропалық орман институты директорының орынбасары, Финляндия
Александр Зверев, «Өзендерге суды қайтару» бастамасының негізін қалаушы
Адильхан Еркенов, орындаушы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Ауыл шаруашылығы департаменті Ауыл шаруашылығы мелиорация басқармасының бастығы
Ник Новак, Қазақстандағы АҚШ Елшілігі мен Консулдығының қоғаммен байланыс жөніндегі маманы
Нил Питра, Францияның Қазақстандағы елшілігінің ғылыми-техникалық ынтымақтастық жөніндегі атташесі
Меруерт Сәрсембаева, БҰҰДБ-ның Қазақстандағы биоәртүрлілік жобасы портфолиосының үйлестірушісі
Ілияс Жүкенов, Қазақстандағы дүниежүзілік банк өкілі
Сәкен Шаяхметов, «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС тұрақты даму жөніндегі директоры, форумның Бас Демеушісі
Болат Есекин, Орталық Азиядағы су ресурстарын басқару және климаттың өзгеруі және панельдік сессиялардағы жұмыс және Форумның күтілетін нәтижелері туралы аймақтық сарапшылық платформаның координаторы
Нариман Қыпшақбаев, Қазақстанның су серіктестігінің төрағасы, Қазақстанның су саясатының негізін қалаушы
Болат Бекнияз, Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация бірінші вице-министрі
Мансур Ошурбаев, Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар вице-министрі
Арман Қалықов, VIII сайланған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Экология және табиғи ресурстарды басқару комитетінің мүшесі
Мэлс Елеусізов, «Табиғат» Қазақстан бірлестіктері мен кәсіпорындарының экологиялық одағының жетекшісі, “Балқаш-2000” бірінші халықаралық форумының ұйымдастырушысы.
Алексей Кокорин, климаттың өзгеруі бойынша жасаған баяндамасы үшін Нобель сыйлығының лауреаты, “Табиғат және адамдар” қоры
Георгий Сафонов, EFI Еуропалық орман институты директорының орынбасары, Финляндия
Александр Зверев, «Өзендерге суды қайтару» бастамасының негізін қалаушы
Адильхан Еркенов, орындаушы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Ауыл шаруашылығы департаменті Ауыл шаруашылығы мелиорация басқармасының бастығы
Ник Новак, Қазақстандағы АҚШ Елшілігі мен Консулдығының қоғаммен байланыс жөніндегі маманы
Нил Питра, Францияның Қазақстандағы елшілігінің ғылыми-техникалық ынтымақтастық жөніндегі атташесі
Меруерт Сәрсембаева, БҰҰДБ-ның Қазақстандағы биоәртүрлілік жобасы портфолиосының үйлестірушісі
Ілияс Жүкенов, Қазақстандағы дүниежүзілік банк өкілі
Сәкен Шаяхметов, «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС тұрақты даму жөніндегі директоры, форумның Бас Демеушісі
Болат Есекин, Орталық Азиядағы су ресурстарын басқару және климаттың өзгеруі және панельдік сессиялардағы жұмыс және Форумның күтілетін нәтижелері туралы аймақтық сарапшылық платформаның координаторы
11:25 - 12:25
Панельдік сессия 1: «Балқаш көлін және Балқаш-Алакөл бассейнінің экожүйесін сақтау бойынша басымдыққа ие шаралар мен жобалардың жоспары»
Модераторлар: Болат Бекнияз, Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігінің бірінші вице-министрі, Рымкүл Машурбекова, Балқаш қаласының табиғатты қорғау ардагері
Анар Тілеулесова, Балқаш-Алакөл Бассейндік Кеңесінің мүшесі, Қазақстанның су серіктестігі төрағасының орынбасары
Jean-François CRETAUX, Ұлттық ғарыштық зерттеулер орталығының қызметкері (Centre National D’études Spatiales, Франция), “Спутниктік бақылаулар негізінде Балқаш көлінің жер үсті суларының мониторингі”
Григорий Мазманянц, Қазақстан Республикасындағы биоәртүрлілік бағдарламасының жетекшісі
Еркінбек Құматаев, Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы Балқаш филиалының директоры
Мария Ибраева, У.Успанов атындағы топырақтану және агрохимия институтының доценті.
Тельман Шуриев, ЖШС «Қазақмыс Корпорациясының» сыртқы мүдделі тараптармен жұмыс департаментінің директоры, «Өнеркәсіптік кәсіпорындарда су ресурстарын басқару стратегиясын құру»
Jean-François CRETAUX, Ұлттық ғарыштық зерттеулер орталығының қызметкері (Centre National D’études Spatiales, Франция), “Спутниктік бақылаулар негізінде Балқаш көлінің жер үсті суларының мониторингі”
Григорий Мазманянц, Қазақстан Республикасындағы биоәртүрлілік бағдарламасының жетекшісі
Еркінбек Құматаев, Балық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы Балқаш филиалының директоры
Мария Ибраева, У.Успанов атындағы топырақтану және агрохимия институтының доценті.
Тельман Шуриев, ЖШС «Қазақмыс Корпорациясының» сыртқы мүдделі тараптармен жұмыс департаментінің директоры, «Өнеркәсіптік кәсіпорындарда су ресурстарын басқару стратегиясын құру»
14:00 - 15:20
Панельді сессия 2: «Балқаш көлін және Балқаш-Алакөл бассейнінің экожүйесін сақтау жоспарын іске асырудың құқықтық, институционалдық және экономикалық тетіктері»
Модераторлар: Сергей Виноградов, халықаралық заңгер БҰҰ ЕЭК, ЮНЕСКО, Булат Есекин, Орталық Азиядағы су ресурстарын басқару және климаттың өзгеруі платформасының үйлестірушісі
Сергей Виноградов (онлайн), халықаралық сарапшы, ЮНЕСКО заңгері, «Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы келісім жобасы»
Katia SCHMITZBERGER (онлайн), бассейндік өзен агенттігінің үйлестірушісі (Франция), «Франциядағы бассейндерді басқару тәжірибесі: ресурстарға негізделген тәсілден экожүйелік тәсілге көшу»
Арман Өтепов, EcoMind экожүйелік шешімдер орталығының жетекшісі, «Балқаш көлі туралы заң жобасы»
Абай Еркебалан, «Balkhash Lake» халықаралық бассейндік әлеуметтік корпорациясын құру туралы»
Айдар Қозыбаев, Ұлттық корпоративтік басқару академиясының атқарушы директоры, «Жасыл инвестицияларды тарту мүмкіндіктері»
Галина Артюхина (онлайн), Тұрақты даму жөніндегі Дүниежүзілік іскерлік кеңес, «Табиғатты қалпына келтіруге арналған инвестиция»
Нұрлан Ескендіров, «Балқаш көлін және Балқаш-Алакөл бассейнінің экожүйесін сақтау жөніндегі Қор мен Қамқорлық кеңесін құру туралы»
Қабдолла Біржанов, «Су ресурстарын басқару және су экожүйелерін сақтау үшін интеграцияланған цифрлық платформа құру»
Katia SCHMITZBERGER (онлайн), бассейндік өзен агенттігінің үйлестірушісі (Франция), «Франциядағы бассейндерді басқару тәжірибесі: ресурстарға негізделген тәсілден экожүйелік тәсілге көшу»
Арман Өтепов, EcoMind экожүйелік шешімдер орталығының жетекшісі, «Балқаш көлі туралы заң жобасы»
Абай Еркебалан, «Balkhash Lake» халықаралық бассейндік әлеуметтік корпорациясын құру туралы»
Айдар Қозыбаев, Ұлттық корпоративтік басқару академиясының атқарушы директоры, «Жасыл инвестицияларды тарту мүмкіндіктері»
Галина Артюхина (онлайн), Тұрақты даму жөніндегі Дүниежүзілік іскерлік кеңес, «Табиғатты қалпына келтіруге арналған инвестиция»
Нұрлан Ескендіров, «Балқаш көлін және Балқаш-Алакөл бассейнінің экожүйесін сақтау жөніндегі Қор мен Қамқорлық кеңесін құру туралы»
Қабдолла Біржанов, «Су ресурстарын басқару және су экожүйелерін сақтау үшін интеграцияланған цифрлық платформа құру»
15:25 - 15:35
«Балхаш наяву» көркем перформансы
Әнуар Дүйсенбинов, «Балхаш снится» тобы
15:35 - 16:10
Стратегиялық сессия: сессияларды талқылау нәтижелері
Модератор Булат Есекин, Орталық Азия платформасының үйлестірушісі
Су ресурстарын басқару және климаттың өзгеруі туралы
Су ресурстарын басқару және климаттың өзгеруі туралы
Презентациялар:
- Балқаш көлін және Балқаш-Алакөл бассейнінің экожүйесін сақтау жөніндегі бірлескен іс-шаралардың жоспары
- Балқаш көлін сақтау туралы заң жобасының және Трансшекаралық келісімнің концепциясы
- Қамқорлық кеңесі және Балқаш көлін сақтау қоры туралы концепциялар
- Форум мәлімдемесін талқылау және қабылдау.
16:10 - 16:20
Форум мен болашақ қадамдарды қорытындылау,
Болат Бекнияз, ҚР су ресурстары және ирригация бірінші вице-министрі
Форум Бағдарламасы
31 мамыр, М.Хамзин атындағы Мәдениет үйі, Балқаш қ, Абай көшесі 32
10:00 - 10:10
Асель Шалдибаева дыбыс перформансы, Bult мәдениет кеңістігі
Асель Шалдибаева
10:10 - 12:10
Дискуссия “Жаһандық климат өзгерісі жағдайындағы өнер мен ғылым”
Модератор: профессор Күлшат Медеуова, Л.Н Гумилев атындағы Еуразия ұлттық Университеті
Балқаш көлі табиғи-мәдени су алабы ретінде
Даулет Кожаков, археолог, Балқаш қаласы бойынша өлкентанушы
Көшпелілердің қайта ой елегінен өткізу картасы
Алмагүл Меңлібаева, суретші (Қазақстан)
Perhutana Family Forest орман жерлерін ұжымдық қалпына келтіру
Elgea Balzarie, Jatiwangi Art factory (Индонезия)
Ұлы мақта жолы және ұжымдық жады
Диляра Каипова, суретші (Өзбекстан)
Экологиялық әділет және қоғамдастықтың қатысу өнері
Әйгерім Тілеубай, зерттетуші, Artcom Platform, Balqashqa Qamqor
Қазақстандағы экологиялық мәдениет және гендерлік әділет
Айжан Сәлімжанова, Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті Әлеуметтік және гендерлік зерттеулер орталығының жетекшісі
Климаттың өзгеруінің су ресурстарына әсері және жастардың рөлі
Жәния Хайбуллина, Орталық Азия елдеріндегі су қауіпсіздігі саласындағы зерттеуші, ҚазҰУ саясаттану және саяси технологиялар кафедрасы PhD докторы
12:10 - 12:40
Талқылау
КЕҢЕСШІЛЕР
- Нариман Кипшакбаевсу саясатының негізін салушы, Қазақстанның су серіктестігінің төрағасы
- Рымкуль Машурбековаэколог, Балқаш-Алакөл бассейні бойынша сарапшы
- Булат Есекинклиматтың өзгеруі, су және тұрақты даму жөніндегі халықаралық сарапшы
- Анар Тлеулесовапрофессор, инженер-гидрогеолог
- Кульшат Медеуовафилософ, Гумилева Л.Н атындағы ЕҰУ профессоры.
- Алмагуль Менлибаевақазіргі заманғы суретшісі, куратор
- Даулет Кожаковтарихшы, Балқаш тарихи-өлкетану музейінің директоры
ҰЖЫМ
- Әйгерім ҚапарФорумның бастамашысы, кураторы
- Әйгерім ТілеубайФорумның бастамашысы, кураторы
- Антонина ван Лиержоба менеджері
- Қарлығаш Ахметбеквизуал-директор, дизайнер
- Айгерим Оспанарт-менеджер
- Аружан Қалтаймедиа менеджер
